Hydranet, Bitcoin ve Ethereum gibi normalde birbiriyle etkileşim konusunda uyumlu olmayan blok zincirlerinin, katman 3 sayesinde birbirleriyle etkileşime girmelerini sağlayan çözümlere odaklanan merkezi olmayan özerk bir organizasyondur (DAO). Hydranet bu alandaki çalışmalarıyla gerçek (native) Bitcoin’i Defi’ye getiren bir Katman 3 Dex (Merkezsiz Borsa) inşa ediyor.

Merkezsiz borsaların diğer borsalardan farkı; coinler, tüm kontrolü (privkey) sadece kullanıcıların elinde olduğu cüzdanlarda muhafaza edilir ve borsayı çalıştıran sunucular tek bir yerde olmadığından sunucuların birine hack saldırısı yada devletlerin yaptırım uygulaması gibi borsanın çalışmasını sekteye uğratacak girişimler gerçekleşse de diğer sunucular sistemi devam ettirebilir. Peki diğer merkezsiz borsalardan ne farkı var bu HYDRANET DEX’in ya da binance bile dex açtı ama tutulmadı, sizi kim neden tercih etsin ki diye soracak olursanız sıralayalım;

Bnb dex ya da onun gibi bir altyapıda çalışan dexlerde (waves, bts, tomo, bnb dex vs) siz yine coinlerinizi borsaların havuz hesaplarına yatırırsınız, borsa da sizin cüzdanınıza gerçek coinleri temsil eden ve başka hiçbir yerde geçerli olmayan sarılmış (wrapped) varlıklarından gönderir. Örneğin siz btc’nizi bnb dex’e gönderirsiniz onlar size btc.bnb tokenini verir ve siz onunla ticaret yaparsınız. Bu sistem makyajlanmış bir merkezi borsadır aslında, yani bir nevi çakma dex.

HYDRANET DEX’te ise gerçek coinler (native assets) tüm kontrolün (privkey) sadece sizde olduğu cüzdanınızda tutulur. Herhangi bir yere coinleriniz emanet edilmez.

Gerçek coinlerle işlem yapılan ve coinlerin gerçek sahiplerinde olduğu diğer dexlerde ise sistem klasik atomik swaplar (her işlem blokzimcirinde onay alır) ile yapıldığından hem işlem onay süreleri uzundur hem de işlemlerin onayı için ticaret ücretinden ayrı olarak madencilere de yüklü ağ ücreti ödenir (özellikle de btc ve eth/erc-20 işlemleri). Yani atomik swaplar hantal ve pahalıdır.

HYDRANET DEX ise klasik atomik swaplardan farklı olarak lightning network üzerinden çalışan atomik swapları yani lightning swapları ve connext network’ü trade işlemlerinde kullanır. Bu sayede trade işlemleri blok zincirinden onay almak zorunda kalmadığından hem işlemlerin onayı için sıra beklenmez yani işlemler anlık olur hem de madencilere ücret ödenmediğinden (durum kanallarının yönetimi hariç) çok daha ucuza işlemler yapılır.

Son zamanlarda merkezi bazı büyük borsalar sadece yatırma ve çekme (deposit/withdraw) işlemleri için lightning network’ü borsalarına entegre edeceğini duyurdu ve bu haberlere bir devrim gözüyle bakılıyor piyasa açısından. Çünkü yatırma ve çekme işlemleri anlık gerçekleşecek. Bizde ise zaten merkezi bir yapıya yatırma söz konusu değil ve tüm ticaret işlemlerimizi Katman 2 (lightning network ve connext network) üzerinden yapacağız. Bu açıdan bakınca onların yaptığı bir devrim ise Hydranet’inki ne oluyor. Yorum sizin.

Şimdiye kadarki gerçek dex’ler sadece güvenliğe odaklı olduklarından kullanılabilirlik vs konuları hep arka planda tutuldu. Örneğin çok karmaşık kurulum ve swap işlemleri, ticaretini yapacağınız tüm coinlerin blok zincirlerinin pc’ye indirilmek zorunda oluşu, hantal arayüzler vs.

HYDRANET DEX’te ise lightweight (hafif) cüzdan kullanılıyor. Bu cüzdan işlem onayları için borsayı çalıştıran sunucuların barındırdığı blok zincirlere bağlanır ve kullanıcıların bu şekilde cüzdanlarına tek bir blok dahi indirmesine gerek kalmamış olur, zaten bu yüzden lightweight wallet (Lw) ismini almıştır. Dex işlemlerinin de yapıldığı bu Lw cüzdan oldukça basit kullanımlıdır. Siz pc’nizde çok az yer kaplayan bu cüzdanı indirip kurarsınız ve aynı ledger cüzdanlarda olduğu gibi 24 kelimeden oluşan seed’i (yedekleme kelimeleri) güvenli bir yere not edip saklarsınız. Daha sonra ise sadece cüzdandaki deposit adreslerinize coinlerinizi gönderip Katman 2’ye taşıyarak dex’te trade etmeye başlarsınız. Cüzdan sekmesinden seçtiğiniz coinlerdeki bakiyenizden istediğiniz miktarı kaydırıcı (slider) yardımıyla kolay bir şekilde Katman 2’ye taşıyabilirsiniz. Sonrasında ise satın almak istediğiniz coini seçip Hub’tan kendi cüzdanınıza süre ve miktarı seçerek bakiye kiralayabilirsiniz. Artık, K 2’ye taşımış olduğunuz ve K2’de Hub’tan kiraladığınız coinlerin bakiye limitlerinde ticaret yapmaya hazırsınız. Ayrıca Uniswap’takine benzer bir basit takas kullanıcı arayüzü (ssui) de bulunmakta. Bu arayüz ile herhangi bir kanal açma, bakiye kiralama ile uğraşmadan cüzdana yatırdığınız coin ile direk swap bölümünde istediğiniz paritede işlem yapabilirsiniz. Bu şekilde teknolojiye en uzak kullanıcılar bile dexte çok kolay bir şekilde işlem yapabilmiş olacak. Ek olarak cüzdana entegre ve tek tıklama ile cüzdandaki tüm coinler için aktif edilebilen tor ağı ile de yapılan ticaret ve gönderim işlemleri takip edilemez hale geliyor.

Gelelim en önemli soruya; HYDRANET DEX piyasaya sürüldükten sonra beklenilen ilgiyi ya göremezse? Hydranet evet bir ilki (dünyanın ilk katman 3 dex’i) gerçekleştirmek için çalışmalarını durmaksızın devam ettiriyor ama bunu yaparken yeni bir standardı piyasaya benimsetmek için çabalamıyor. Aksine tüm çalışmalarını var olan Bitcoin-Lightning Network protokolüne ve erc-20 ler için Connext Network’e bağlı olarak yapıyor. Bunun diğerleri üzerinde sağladığı avantaj gerçekten çok büyük: Hydranet sunduğu çözümlerin piyasa tarafından benimsenmesini ümit etmek zorunda değil, çünkü Lightning Network, Bitcoin işlemlerinin yüksek ücret ve ölçeklenebilirlik sorunu için geliştirilmiş, kanıtlanmış ve piyasa tarafından kabul görmüş tek çözüm önerisidir. Bitcoin’in geleceği Lightning Network teknolojisi ile var olacaktır ve Hydranet de Litecoin ile beraber bu geleceği inşa edenler sıralamasında ön saflardaki yerini almış olacaktır. Ayrıca Lightning Network ve Connext Network protokollerinin ilk kez bir arada kullanılması ile BTC/ETH (LN destekli coinler ile erc-20ler) arasında hızlı ve ucuz olarak ilk kez P2P takaslar yapılmış olacak.

Katman 2 ile yan zincirin farklarından da bahsetmek gerekiyor. K2 ağı coinlerin kendi blok zincirleriyle birlikte devam ettiğinden yan zincirdeki gibi farklı bir blok zincirine güven duymaya gerek kalmaz. Buna şöyle bir örnek verebiliriz. LN bitcoin’in asıl blok zinciriyle güvence altındayken bnb dex’te bitcoin yerine kullanılan bnb.btc tokeni bnb blok zinciri ile güvence altındadır. Siz gerçek bitcoinlerinizin güvenliğini bnb ağına emanet etmiş olursunuz ve karşılığında başka hiçbir yerde geçerli olmayan bnb.btc tokenlerini kişisel cüzdanınızda tutarsınız.

Peki dexlerdeki en büyük problemlerden biri olan likidite sorununa nasıl bir çözüm sunulacak HYDRANET DEX’te? Hydranet, Vortex olarak isimlendirdiği aggregator (ARB) botu sayesinde diğer dex’lerdeki ve merkezi borsalardaki likiditeyi HYDRANET DEX’e çekmiş olacak. Likidite ortakları hem bizim dex’te hem de diğer merkezi/merkezsiz borsalarda fon bulundurarak işlem çiftlerindeki fiyat avantajlarından yararlanmak karşılığında dex’in ilk açıldığı günden itibaren sipariş defterini doldurmuş olacaklar. Bu şekilde Dex kullanıcıları fonlarının tüm kontrolü kendilerinde olacak şekilde işlemlerini dex’te yaparken merkezi borsalarda fon bulundurma riskini Vortex’i çalıştıracak likidite ortakları üstlenmiş olacaklar.

Dex kullanıma girdiğinde Hydra Token’ı (HDX) stake edenler Dex’teki işlemlerde Taker’ların (Alıcı) ödediği komisyonlardan kazanç sağlayacaktır. Bu kazanç aEth (arbitrum ağındaki Eth) cinsinden ödenecektir. Ayrıca HDX stake etmese bile herhangi bir dex kullanıcısı emir defterine likidite sağlayarak (Maker/OLP) ticaret komisyonundan gelir elde edebilecektir. Maker ya da Orderbook Liquidity Provider(OLP) olarak gelir elde etmenizin tek şartı Dex’te emir defterine emir girmektir. Ayrıca kullanıcılar (taker) Vortex olarak isimlendirilen diğer merkezi/merkezsiz borsalar ile dex arasında anlık işlem yapmayı ve böylece dex’e hacim çekmeyi amaçlayan uygulamayı da kullanıp arbitraj yaparak kazanç elde edebilecekler. Bu Likidite sağlayarak kazanç elde yöntemleri sayesinde dex’lerin kullanıcılar tarafından tercih edilmemesinin en büyük sebebi de çözümlenmiş oluyor. Ayrıca geliştirilecek bir çok mekanizma sayesinde hem HDX fiyatı için bir taban fiyat uygulaması düzenlenecek (Protokole Ait Likidite/PoL) hem de anlık bireysel yüklü satışlarda HDX fiyatının değeri korunmuş olacak (Acil Durum Fonu ve Geri Alım Fonu),

-Protokole Ait Likidite (PoL): Dex gelirlerinin belli bir yüzdesi bu fona aktarılarak HDX için bir taban fiyat uygulamasında kullanılacak, böylece bu fonda biriken kaynak büyüdükçe HDX’in de değeri artacaktır.

-Acil Durum Fonu: Bu fon, yüksek risk toleransı yüksek yatırımcılar tarafından finanse edilecektir.

-Geri Alım Fonu: Bu fon, takım hazinesinden karşılanacaktır. 

Hydranet; anonimlik, tam merkezsizlik, gerçek coinler ile K3’de anlık ve madencilere ücret ödemeksizin yapılan işlemler, HDX yatırımcılarına (stake edenlere) ve dex kullanıcılarına (maker) likidite sağlayarak kazanç elde etme gibi bir çok etmenle DeFi alanında kısa süre içerisinde büyük farklar ortaya koymaya hazırlanıyor.